کاروانسرای الحاک میامی

به گزارش میامی نیوز،یکی از بناهای تاریخی شهرستان میامی که در مسیر جاده ابریشم ساخته شده، کاروانسرای الحاک است که در مجاورت جاده قدیم تهران ـ مشهد و در ۶۷ کیلومتری شرق میامی قرار دارد.
این بنا در سالیان اخیر به علت تغییر مسیر جاده به فاصله یک کیلومتر در جنوب جاده فعلی واقع شده است.
قدمت این بنا مربوط به دوره شاه اسماعیل صفوی بوده و در بعضی از سفرنامه‌ها از آن یاد کرده‌اند.
به علت ناامن بودن مسیر (که در سفرنامه‌ها ذکر شده است) شکل کاروانسرا حالت دژ دفاعی و قلعه نظامی را داراست.
وجود تیرکش‌هایی که در پیرامون دیوارهای خارجی بنا مشاهده می‌شود، مؤکد این مطلب است.
کاروانسرا دارای یک ورودی اصلی است که در ضلع غربی آن قرار دارد و همچنین دارای هفت برج مراقبت بوده که هم‌اکنون سه برج آن باقی مانده است.
در فاصله حدود ۲۵ متری جنوب و غرب کاروانسرا آثار برج و باروی قدیمی مشاهده می‌شود که از گل چینه ساخته و به کاروانسرا الحاق شده است.
به نظر می‌رسد هدف از ساخت آن توسعه فضای استحفاظی کاروانسرا بوده، شکل پلان بنا مربعی شکل به ابعاد تقریباً ۵۰ در ۵۰ متر و فضای حیاط در وسط پلان قرار دارد.
شترخوان‌ها در پیرامون بنا قرار گرفته و این کاروانسرا شامل دهلیزها و سکوهای متعدد و راه پله دسترسی به پشت بام و نیز ورودی برج‌هاست.
در سراسر دیواره خارجی، شترخوان‌ها (تیرکش‌ها) تعبیه شده است و حدفاصل شترخوان‌ها و حیاط در چهارگوشه حیاط ۱۲ اتاقک قرار دارد.
شکل پلان کاروانسرا تا حدودی متقارن است و در آن قرینه‌سازی‌های جزیی مشاهده می‌شود و این تقارن نسبی در حیاط مرکزی نیز به چشم می‌خورد.
‌گوشه‌سازی حیاط دوم هشت ضلعی شکل آن با توجه به پلان به دست آمده، احتمال مسقف بودن آن را قوت می‌بخشد.
اتاقک‌های تعبیه شده در اطراف حیاط که محل استراحت ساربانان و نگهبانان بوده حالت منسجم و متمرکز داشته که با شکل بنا با کاروانسراهای کوهستانی همخوانی دارد.
پلان کاروانسرا یک طبقه و متمرکز و تنها در ورودی آن یک اتاقک مربع شکل و دو دهلیز در مجاورت آن برای دیده‌بانی در یک طبقه مستقل ساخته شده است.
‌در ساخت این کاروانسرا از مصالح سنگ در پی دیوارهای و آجر برای ساخت همه اندام بنا استفاده شده است.
ملات به کار رفته از گل و آهک و بندکشی آجرها ملات گچ زبره است.
پوشش سقف‌ها از نوع طاق و تویزه‌ای بوده که با شکل‌های متفاوت گنبد و با تکنیک‌های مختلف آجرچینی حصیری و رگ‌چین اجرا شده است.
در این بنا الحاقات متعددی وجود دارد و چوپانانی که در حوالی آن استقرار دارند، از فضاهای کاروانسرا برای سکونت و انباری استفاده کرده و با ایجاد دیوارهای متعدد خشتی و آجری و اتاقک‌های متعدد الحاقی صدمات فراوانی به بنا رسانده‌ا‌ند.
به وضع موجود بنا‌‌ طی زمان بر اثر عوامل جوی و انسانی، آسیب‌های زیادی وارد آمده است.
عمده صدمات وارده در گنبدهای ضلع شمال، شرق و جنوب قابل رویت است، دیگر اینکه نزولات جوی شدت تخریب را تشدید می‌کند.
‌جاری بودن قنات الحاک و نیز درختان انار و بادام اطراف این کاروانسرا در کنار پوشش گیاهی خاص منطقه تفرجگاه مناسبی برای گردشگران خصوصاً در فصول پاییز و زمستان است.
مجاورت با منطقه حفاظت شده توران و کویر دوشاخ عباس‌آباد بر اهمیت گردشگری آن افزوده است.
منطقه خوارتوران در منتهی الیه شرق شهرستان و در مجاورت استان خراسان رضوی واقع شده و با یک میلیون و ‪ ۴۰۰هزار هکتار وسعت بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه زیست کره کشور محسوب و گونه‌های نادر جانوری و گیاهی فراوانی در خود جای داده است.
گردش در این منطقه از مسیر الحاک نیز میسر بوده و کویرنوردی در منطقه دوشاخ که شبیه به یک فرودگاه طبیعی‌ست، به همراه گردشگری ماجراجویانه را می‌توان از ویژگی‌های این منطقه به شمار آورد.
به نظر می‌رسد با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مرمت این کاروانسرا می‌توان آن را به اقامتگاهی مناسب برای گردشگران و کویرنوردان مبدل ساخت.
نزدیکی به کاروانسراهای شاه عباسی میاندشت، عباس‌آباد و صدرآباد از دیگر امتیازات آن محسوب می‌شود.

جهت مشاهده عکسها اینجا کلیک کنید